करेला को फाइदा र बेफाइदा
Bitter Gourd Benefits and Side Effect
करेलालाई छनोट गरिएको स्वस्थ तरकारीमा गनिन्छ। तितो स्वादका कारण धेरैलाई मन पर्दैन तर स्वास्थ्यको हिसाबले फाइदाजनक हुन्छ । करेलामा धेरै रोगको असर र लक्षणलाई कम गर्ने क्षमता हुन्छ भन्ने थाहा पाउँदा तपाईलाई अचम्म लाग्न सक्छ । यसलाई ध्यानमा राख्दै, स्टाइलक्रेसको यस लेखमा, हामी शरीरको लागि करेलाको फाइदाहरू बताउन जाँदैछौं। करेला खानुका फाइदाहरू र करेला कसरी प्रयोग गर्न सकिन्छ भन्ने बारे आवश्यक जानकारी यहाँ तपाईंले पाउनुहुनेछ। लेख पढ्दा पाठकहरूले यो कुरालाई ध्यानमा राख्नु पर्छ कि करेला यहाँ उल्लेख गरिएका कुनै पनि रोगको लागि औषधी होइन, तर यसको उपचारमा यसले अवश्य सहयोगी भूमिका खेल्छ।
पहिले करेलाको बारेमा केही सामान्य जानकारी लिऔं।
सामग्रीको तालिका
करेला भनेको के हो?
करेलाका फाइदाहरू
करेलाका पौष्टिक तत्वहरू
करेलाको प्रयोग कसरी गर्ने
करेलाका बेफाइदाहरू
करेला भनेको के हो?
करेला हरियो तरकारी हो र यो स्क्वास परिवारको सदस्य हो। करेलाको वैज्ञानिक नाम Momordica Charantia हो। यसलाई अंग्रेजीमा Bitter Melon र Bitter Gourd पनि भनिन्छ। साथै, यसलाई बंगालीमा कोरोला, कन्नडमा हगलकायी र हिन्दीमा करेला भनिन्छ। यो अफ्रिका, क्यारिबियन, भारत र मध्य पूर्वी देशहरूमा धेरै लोकप्रिय छ। यो खान तितो भए पनि औषधीय गुणले भरिपूर्ण हुन्छ ( स्रोत )। यो स्वास्थ्यको लागि कसरी लाभदायक छ, यो जानकारी तल दिइएको छ।
अब जानौं यो तितो तरकारी स्वास्थ्यका लागि कसरी फाइदाजनक हुन्छ ।
करेलाका फाइदाहरू
स्वास्थ्यका लागि करेला खानुका फाइदाहरू तल जान्नुहोस्।
१. मधुमेहका(सुगर) लागि करेला खानुका फाइदाहरू
करेला वा करेलाको जुस पिउँदा मधुमेहबाट बच्न सकिन्छ । वास्तवमा, एनसीबीआई (नेशनल सेन्टर फर बायोटेक्नोलोजी इन्फॉर्मेशन) को वेबसाइटमा प्रकाशित अनुसन्धानले करेलाको एन्टिडायबेटिक गुणहरू प्रमाणित गर्दछ। अध्ययनले यो पनि पत्ता लगायो कि करेलाले हाइपोग्लाइसेमिक (हाइपोग्लाइसेमिक - रगतमा चिनी घटाउने) प्रभाव प्रदर्शन गर्न सक्छ ( स्रोत )।
त्यसैगरी, जनावरहरूमा गरिएको अनुसन्धानमा करेलाको हाइपोग्लाइसेमिक प्रभाव पनि देखिएको छ ( स्रोत )। यसको प्रभाव मानवमा कत्तिको प्रभावकारी हुन्छ भन्ने बारे थप अनुसन्धान आवश्यक छ। मधुमेहको घरेलु उपचारको रूपमा , यसलाई चिकित्सकीय परामर्शमा सन्तुलित मात्रामा सेवन गर्न सकिन्छ।
२.तौल घटाउन करेलाको फाइदाहरू
करेलाले तौल घटाउने घरेलु उपायको रूपमा पनि प्रभावकारी भूमिका खेल्न सक्छ। वास्तवमा, एक वैज्ञानिक अनुसन्धानमा, वजन बढाउनको लागि करेलाको फाइदाहरू देखिएका छन्। अध्ययनले निष्कर्ष निकालेको छ कि करेलाले उच्च बोसोयुक्त मुसाहरूमा एन्टिमोबिसिटी (बोसो घटाउने गुण) प्रभाव पार्छ, जसले तौल बढाउन रोक्छ। यसको साथमा, लिपिड मेटाबोलिज्ममा वृद्धि फेला पर्यो ( स्रोत )। समयको लागि, मानवमा यसको प्रभाव अझै पनि थप अनुसन्धान आवश्यक छ।
३. करेलाको औषधीय गुणले क्यान्सरबाट बचाउँछ
करेलाको औषधीय गुणको बारेमा कुरा गर्दै, यसले क्यान्सरको जोखिम कम गर्न पनि मद्दत गर्दछ। करेलासँग सम्बन्धित अध्ययनमा करेलामा क्यान्सरको जोखिम कम गर्ने गुण रहेको खुलासा भएको छ । आयुर्वेदको पनि अनुसन्धानमा उल्लेख छ । आयुर्वेदका अनुसार करेलालाई क्यान्सरजस्ता रोगको उपचारमा पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ ।
करेलाको प्रयोगले क्यान्सर कोशिकाको निर्माणलाई रोकेर क्यान्सरको जोखिम कम गर्ने अनुसन्धानले बताएको छ । यसले प्रोस्टेट क्यान्सर र कोलोन क्यान्सर ( स्रोत ) बाट बचाउन मद्दत गर्न सक्छ। तर, पाठकहरूले यो ख्याल राख्नु पर्छ कि क्यान्सर एक गम्भीर रोग हो, त्यसैले करेलाको मात्र सेवनले यो रोग निको हुन सक्दैन। मानिसले क्यान्सरको उपचारलाई पहिलो प्राथमिकता दिएर चिकित्सकको सल्लाह लिएर मात्र करेला खानु राम्रो हुन्छ ।
४.कलेजोको लागि करेला खानुका फाइदाहरू
करेलाले कलेजोको लागि राम्रो डिटोक्सिफाई एजेन्टको रूपमा काम गर्न सक्छ, जसले शरीरलाई प्राकृतिक रूपमा सफा गर्न मद्दत गर्दछ ( स्रोत )। वास्तवमा, मुसामा गरिएको अनुसन्धानले यसको हेपाटोप्रोटेक्टिभ प्रभाव पत्ता लगाएको छ। साथै, यसको फाइदा फ्याटी लिभर जस्ता रोगहरूमा पनि देख्न सकिन्छ। फ्याटी लिभर एउटा समस्या हो जसमा कलेजोमा बोसो जम्मा हुन थाल्छ । अत्यधिक मदिरा सेवनले पनि यो समस्या निम्त्याउन सक्छ ( स्रोत )। करेलाका फाइदाहरू यहाँ देख्न सकिन्छ। नेशनल ताइवान युनिभर्सिटीको अनुसन्धानका अनुसार करेलाको अर्कले अक्सिडेटिभ तनाव र सूजन कम गरेर अल्कोहलयुक्त फ्याटी लिभर रोगमा सकारात्मक प्रभाव देखाउन सक्छ ( स्रोत)अर्को अनुसन्धानको अनुसार, करेलाले फ्याटी लिभर रोगको प्रगतिको समयमा बोसो जम्मा हुनबाट रोक्न मद्दत गर्दछ ( स्रोत )।
५.कोलेस्ट्रोलको लागि करेलाको फाइदाहरू
कोलेस्ट्रोलले हृदय रोग निम्त्याउन सक्छ वा हृदयघातको जोखिम हुन सक्छ ( स्रोत )। यस्तो अवस्थामा कोलेस्ट्रोलको स्तरलाई सन्तुलनमा राख्न वा घटाउन मद्दत गर्ने खानेकुराको सेवन गर्नु आवश्यक हुन्छ । करेला यहाँ लाभदायक साबित हुन सक्छ। यस विषयमा आधारित अनुसन्धानका अनुसार कोलेस्ट्रोल युक्त आहार खुवाउने मुसालाई करेलाको सप्लिमेन्ट दिइयो। जसका कारण उनीहरुको कोलेस्ट्रोल र ट्राइग्लिसराइड (ट्रिग्लिसराइड्स– रगतमा हुने एक प्रकारको बोसो) घट्यो । यस अध्ययनले सुझाव दिन्छ कि करेलाको अर्कलाई हाइपरकोलेस्टेरोलेमियाको लागि खाद्य उत्पादनहरूमा पूरकको रूपमा दिन सकिन्छ। समय को लागी, मानव मा यसको प्रभाव को लागी थप अनुसन्धान आवश्यक छ ( स्रोत )।
६.कब्जियत र पायल्समा करेलाको फाइदा
करेला कब्जियत र पायल्स जस्ता समस्यामा पनि फाइदाजनक हुन्छ । वास्तवमा, करेलामा पाचन गुणहरू छन्, जसले आन्द्राको चाललाई सहज बनाउन मद्दत गर्दछ। साथै यसले पायल्समा सकारात्मक प्रभाव छोड्न सक्छ। पायल्सका बिरामीहरूमा गरिएको एक अनुसन्धानमा करेलाको पातको निचोडले दिसा चलाउन सजिलो बनाएर कब्जियतबाट छुटकारा पाउन मद्दत गर्छ। कब्जियत पनि पायल्सको एक कारण हो, त्यसैले करेलाको रस कब्जियतका साथै पायल्समा पनि फाइदाजनक हुन्छ भन्न सकिन्छ । कब्जियत र पायल्सको लागि करेलाको पातको रस चिकित्सकको सल्लाहमा सेवन गर्न सकिन्छ ( स्रोत ) ( स्रोत )। अहिलेको लागि, यस बारे थप अनुसन्धान आवश्यक छ।
७.आँखाको लागि करेलाको फाइदा
करेला आँखाका लागि पनि फाइदाजनक हुन्छ । वास्तवमा, यो कुरा कर्नाटकको मुडिगेरे कलेज अफ होर्टिकल्चरको अनुसन्धानमा बाहिर आएको छ। यसमा पाइने बिटा क्यारोटिनले आँखाको रोगको जोखिमबाट बचाउन सक्ने अनुसन्धानले देखाएको छ । यति मात्र होइन, यसले आँखाको ज्योति बढाउन पनि मद्दत गर्छ ( स्रोत )।
८. सूजन को लागी करेला को लाभ
करेलामा एन्टी इन्फ्लेमेटरी गुण पनि हुन्छ । यस अवस्थामा, यसको खपत सूजन को जोखिम को रोकथाम मा उपयोगी साबित हुन सक्छ ( स्रोत )। सूजनले गर्दा हुने समस्याहरूमा यो कत्तिको फाइदाजनक हुन सक्छ भन्ने बारे थप अनुसन्धान आवश्यक छ।
९.छालाको लागि करेलाको फाइदाहरू
करेला स्वास्थ्यका लागि मात्र नभई छालाका लागि पनि फाइदाजनक हुन्छ । वास्तवमा, NCBI वेबसाइटमा प्रकाशित खरायोहरूमा गरिएको एक अनुसन्धान अनुसार, करेलाको अर्क भएको छालाको क्रीम घाउको लागि प्रभावकारी साबित हुन सक्छ। अध्ययनमा, खरायो जसमा यो क्रीम प्रयोग गरिएको थियो, तिनीहरूको घाउ द्रुत रूपमा सुधार भएको देखियो ( स्रोत )। यसका साथै यसमा भिटामिन सी पनि राम्रो मात्रामा पाइन्छ ( स्रोत )। यो अनुसन्धान जनावरहरूमा गरिएको छ, मानवमा यसको प्रभाव अझै धेरै अध्ययन आवश्यक छ।
करेलाका फाइदाहरू थाहा पाएपछि जान्नुहोस् यसमा कस्ता पोषक तत्वहरू पाइन्छ।
करेलाका पौष्टिक तत्वहरू
तल हामी करेलामा पाइने पौष्टिक तत्वहरूको सूची साझा गर्दैछौं ( स्रोत )।
लेखको यस भागमा, हामी करेला प्रयोग गर्ने केही सजिलो तरिकाहरू बताइरहेका छौं -
करेलाको प्रयोग कसरी गर्ने
करेला प्रयोग गर्ने सजिलो तरिका तल जान्नुहोस्।
करेलाको तरकारी बनाउन सकिन्छ ।
करेलाको अचार बनाउन सकिन्छ।
करेलाको जुस पिउन सकिन्छ ।
करेलाको रस कपालमा लगाउन सकिन्छ ।
करेलाका फाइदा त धेरै छन् तर यसको अत्याधिक प्रयोग गरियो भने केही बेफाइदा पनि हुन सक्छ । तसर्थ, करेलाका केही बेफाइदाहरूको बारेमा हामी तल जानकारी दिइरहेका छौं।
करेलाका बेफाइदाहरू
करेलाका फाइदाका साथसाथै करेलाका धेरै बेफाइदाहरू छन्, जसलाई तल उल्लेख गरिएको छ- ( स्रोत ) ( स्रोत ) ( स्रोत )।
गर्भावस्थामा करेलाको सेवन नगर्नुहोस्। करेलामा केही यस्ता तत्व हुन्छन् जसले गर्भपतन गराउन सक्छ । यद्यपि, यो नतिजा जनावरहरूमा अनुसन्धानको क्रममा बाहिर आएको छ र मानवमा यसको प्रभाव जान्न अझै धेरै अनुसन्धान आवश्यक छ। गर्भावस्थामा करेलाको सेवन नगर्नु नै राम्रो हुन्छ जसले गर्दा यसको सेवनबाट हुने हानिबाट बच्न सकिन्छ ।
गर्भावस्थामा मात्रै होइन, स्तनपान गराउने महिलाले पनि करेलाको सेवन नगर्नुपर्छ । वास्तवमा करेलामा केही विषाक्त तत्वहरू पनि हुन्छन्, जुन सुत्केरी आमाबाट बच्चामा सर्छ ।
मधुमेहको औषधि सेवन गर्ने मधुमेहका बिरामीले करेला खानुअघि चिकित्सकको सल्लाह लिनुपर्छ । करेलाले रगतमा चिनीको मात्रा घटाउन सक्छ। यस्तो अवस्थामा मधुमेहको औषधिसँगै करेलाको सेवन हानिकारक हुन सक्छ ।
करेलाको सेवनले कसैलाई पखाला, पेट दुख्ने र टाउको दुख्ने समस्या हुन सक्छ।
करेला खानुका फाइदाहरू पढेपछि धेरै मानिसहरूले यसको तीतोपन बिर्सन र यसलाई आफ्नो आहारमा समावेश गर्न खोजिरहेका हुन सक्छन्। करेलाको औषधीय गुण धेरै भए पनि यसले स्वास्थ्य समस्याको लक्षण र जोखिमबाट मात्र बच्न सक्छ भन्ने कुरा पाठकहरूले ख्याल राख्नुपर्छ । यदि कोही गम्भीर रोगबाट पीडित छ भने, उसको लागि चिकित्सा उपचार पहिलो प्राथमिकता हुनुपर्छ। यससँगै करेलासँग सम्बन्धित धेरैजसो अध्ययन जनावरहरूमा गरिएको छ। यस्तो अवस्थामा मानिसले करेलालाई सन्तुलित मात्रामा वा चिकित्सकको सल्लाह अनुसार प्रयोग गर्नु राम्रो हुन्छ ।
हामी आशा गर्छौं कि यो लेख तपाईंको लागि लाभदायक साबित हुनेछ।